มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ เป็นเจ้าภาพจัดการประชุม EGM 2562 ร่วมกับรัฐบาลไทย เยอรมนี เปรู และ UNODC ระหว่างวันที่ 15-17 ธันวาคม 2562 ที่จังหวัดเชียงราย โดยการประชุม EGM จัดขึ้นอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี 2559 เป็นต้นมา มุ่งหวังให้กลุ่มผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาทางเลือกมีเวทีแลกเปลี่ยนมุมมองเพื่อผลักดันประเด็นสำคัญต่างๆ เข้าสู่เวทีระดับนานาชาติ โดยเฉพาะการประชุมคณะกรรมาธิการยาเสพติดแห่งสหประชาชาติ (Commission on Narcotic Drugs – CND) การประชุม EGM 2562 มีผู้เข้าร่วมประชุมทั้งสิ้น 58 คน ประกอบด้วย ผู้แทนรัฐบาลจาก 14 ประเทศ องค์กรระหว่างประเทศ ภาควิชาการ ภาคประชาสังคม และภาคเอกชน โดยการประชุมแบ่งเป็น 2 ส่วน ได้แก่
- การศึกษาดูงานพื้นที่โครงการพัฒนาดอยตุงฯ ซึ่งเป็นต้นแบบโครงการพัฒนาทางเลือกที่ได้รับการยอมรับในระดับโลก และปัจจุบันได้ยกระดับการพัฒนาไปอีกขั้น เช่น สร้างศักยภาพชาวบ้านให้สามารถเป็นผู้ประกอบการและสร้างธุรกิจของตนเอง สร้างเสริมวัฒนธรรมแห่งการรักษากติกาในชุมชน และขับเคลื่อนธุรกิจดอยตุงด้วยหลักเศรษฐกิจหมุนเวียน
- การประชุมหารือประเด็นสำคัญเกี่ยวกับการพัฒนาทางเลือก สาระสำคัญจากการประชุมมีดังนี้
- การมีส่วนร่วมของภาคเอกชนเป็นปัจจัยสำคัญในการขับเคลื่อนการพัฒนาทางเลือกไปสู่ความสำเร็จและยั่งยืน โดยต้องอาศัยการมีหุ้นส่วนภาคเอกชนที่เหมาะสม มีวิสัยทัศน์และแนวทางการดำเนินงานที่สอดคล้องกัน อีกทั้งมีการกำหนดบทบาท และรูปแบบการดำเนินงานร่วมกันอย่างชัดเจน
- ประเด็นด้านหลักนิติธรรมในเวทีการพัฒนาทางเลือกมักถูกเชื่อมโยงกับการปราบปรามผู้กระทำความผิดด้านยาเสพติดเป็นหลัก ประเทศไทยนำเสนอการเสริมสร้างหลักนิติธรรมด้วยชุมชนเอง โดยโครงการพัฒนาทางเลือกสามารถช่วยสร้างเสริมวัฒนธรรมแห่งการเคารพกติกาภายในชุมชน เช่น สนับสนุนให้ชุมชนกำหนดกฎเกณฑ์และร่วมบังคับใช้กฎนั้นควบคู่ไปกับกฎหมายของประเทศ
- ปัจจุบัน ปัญหายาเสพติดไม่เพียงส่งผลกระทบต่อสังคมชนบทที่มีการปลูกพืชเสพติด แต่ยังแพร่ระบาดในพื้นที่เมือง ซึ่งได้รับผลกระทบจากยาเสพติดสังเคราะห์ต่างๆ การใช้หลักพัฒนาและแนวทางปฏิบัติที่ดีของการพัฒนาทางเลือกจึงควรนำมาประยุกต์ใช้เพื่อแก้ปัญหายาเสพติดในบริบทเมืองด้วย เช่น การยึดคนเป็นศูนย์กลางการพัฒนา รับฟังความต้องการของชุมชน สร้างอาชีพทางเลือกสุจริต จัดการปัญหาความยากจน และดำเนินโครงการในระยะยาว
